Flipperkasten.
Eproms?????
Software????
Waar gaat dit nou over ?

Op deze pagina vindt u de meest voorkomende vragen en uitleg over de firmware van flipperkasten.
Wat is nou een EPROM? EPROM betekent: Erasable Programmable Read Only Memory.
In gewoon Nederlands:
Het is een chip die door de computer die hem gebruikt alleen maar gelezen kan worden maar met speciale apparatuur toch uitwisbaar en opnieuw programmeerbaar is.
Waarom zou ik daar dan iets aan moeten veranderen? In de eprom staat dus de software vast opgeslagen.
Die software kan fouten vertonen.
Ook worden er voor flipperkasten soms speciale softwareversies geschreven voor de THUISGEBRUIKER zg. homeversies.
Tenslotte is bij oudere kasten de landstaal in de eprom opgeslagen, om zo'n kast weer fatsoenlijk Engels te laten weergeven moet de Eprom worden omgeprogrammeerd.
En wat doet dat ding in mijn flipperkast? In een moderne flipperkast zit stomweg een computer die de hele bende bestuurt.
Computers hebben software nodig om uit te voeren, ze moeten tenslotte weten wat ze moeten doen.
Deze software zorgt er bijvoorbeeld voor dat je bij het raken van een bepaald contact of target 100 punten krijgt puur omdat dat in het computerprogramma (de software) staat geschreven.
Uiteraard kan het programma ook bepalen dat je iets anders krijgt, een jackpot, een multiball, verzin zelf maar.

De software van een flipperkast is bijna onuitwisbaar opgeslagen in een Eprom.
Waarom zit er dan niet gewoon een harddisk in mijn flipperkast? Daar zijn meerdere redenen voor.
Een harddisk is ten eerste duurder dan een eprom.
Een harddisk kan slecht tegen schokken en stoten.
Een harddisk is aan slijtage onderhevig, een eprom nauwelijks.
Waarom schrijven ze dan eigenlijk niet meteen het goede programma? Software wordt geschreven door programmeurs en programmeurs zijn geen foutloze heiligen.
Vaak blijkt ook naderhand een spelregel in conflict te komen met een andere regel van de kast, zoiets moet dan in de software worden aangepast, zoiets blijkt echter pas nadat de kast al langere tijd in gebruik is.
Soms wordt een speciale versie speciaal voor thuisgebruik geschreven, de kast bevat bij aankoop nog de commerciële software.
Bij sommige kasten wordt de landstaal geprogrammeerd in de eprom, dit is alleen te wijzigen door deze in zijn geheel te vervangen of opnieuw te programmeren
Is er nog iets aan te veranderen dan? Zeker weten dat dat kan.
Eprom zijn altijd uitwisselbaar omdat ze op een voetje worden geplaatst.
Je kunt dus eenvoudig een nieuwe eprom bij de Flipperwinkel kopen met een andere, leukere, betere of ongekuiste versie.

Er zijn speciale homeversies te koop waarbij je bijvoorbeeld met een druk op de knop het eindspel van de kast kunt oefenen, er zijn versies die grove taal gebruiken (Fuck You asshole in Dirty Harry)
En er is nog veel meer mogelijk.
Welke versie heb ik nu?
De cpu versie zie je al bij het aanzetten van de kast
De soundversie na het indrukken van de menuknop in de muntdeur, eerst zie je dan de cpu versie weer daarna de soundversie.
Wat is wat ?
Welke chip moet je nou uit je kast peuteren?  
WPC Bally en Williams kasten van 1995 t/m 1999

Hiernaast zie je de binnenkant van de kop van een zeer moderne Williams kast, de Medieval Madness.

De smalle print links is de processorkaart, ook wel de CPU genoemd.
Middenboven zit het Audio/Video bord waarop zich ook eproms bevinden.
Op het CPU bord bevindt zich 1 enkele eprom.
Deze eprom dient verwijderd en meegebracht te worden indien je de kast wilt updaten.

Merk op dat er in het midden van de print een vierkante grote chip zit. Dit is de ASIC.
Om het kort te houden: Blijf er met je vingers vanaf.

Meteen links onder de ASIC zie je nog een chip met een stickertje.
Vaak wordt gedacht dat dit de eprom is die moet worden overgeprogrammeerd.
Dit is echter de SECURITY PIC.
Ook weer heel kort: Afblijven.

Alleen de chip in de rode cirkel kan worden gewijzigd en ook alleen die kunnen we vervangen als je hem kapot mocht maken.
Op het audio/video bord bevinden zich maximaal 6 eproms.
Slechts 1 hiervan hoeft te worden meegenomen voor een eventuele update.
Op deze foto zie je in de rode cirkel de eprom zitten waar het om gaat, de overige programmachips zitten ernaast en zijn in dit geval niet eens te wijzigen.
Het updaten van de soundsoftware is overigens slechts in enkele gevallen nodig.
WPC Bally en Williams kasten van 1993 t/m 1995
(dus de WPC-DCS en WPC-S kasten.

De CPU zit ook hier linksonder in de kop.
Het soundbord is bijna niet te zien onder alle kabels maar zit middenboven.
Hier de CPU van een Twilight Zone.
In de rode cirkel zie je de eprom die je mee moet brengen.
Hier een soundbord van een PRE DCS kast.

Er zitten drie eproms in de kast maar alleen de bovenste hoeft je mee te brengen voor een update.

Merk op dat de bovenste IC voet leeg is.
Deze wordt niet gebruikt.
Alleen IC U18 is voor je van belang.
WPC Bally en Williams kasten van 1990 t/m 1993
(dus de Pre DCS kasten)
Zie voor informatie over de CPU die van de Twilight Zone hierboven.		 De CPU hiervan is gelijk aan die van de Twilight Zone hierboven.
Hier zie je een DCS soundbord.

Om een update van de soundsoftware te doen hoef je alleen de onderste eprom te verwijderen en door ons te laten updaten.
Stern kasten vanaf 2004, dus vanaf Lord of the Rings

Bij deze kasten moet je zowel de CPU als de display eprom laten updaten.

Op de bovenste foto zie de de eprom van de CPU die je moet meebrengen.

Op de onderste foto zie je de Display eprom, ook die dus meebrengen.

Stern kasten van 2001 t/m 2003
Deze zijn volledig identiek aan de Sega kasten hieronder.		  
Sega kasten van +- 1995 t/m 1999
Ook bij deze kasten moet je zowel de CPU als de display eprom laten updaten.

Kijk bij Stern kasten hierboven om welke eproms het gaat.

Omdat er hier toch ruimte is even een opmerking over de TL buis in dit soort kasten.
Er wordt vaak gedacht dat dit een speciale flipperkast TL buis is, nee dus....Je kunt er doodgewoon een TLD van de bouwmarkt in zetten.
Neem er dan meteen een in kleur 830, das veel warmer licht.
Als de starter kapot is dan even vragen naar een 110volt of serie starter, deze is namelijk niet helemaal "gewoon".

Op de onderste foto zie je de Display eprom, ook die dus meebrengen.
Data East kasten van +- 1990 t/m 1995
Dus de kasten met dotmatrix displays.

Op de CPU print zit meestal maar 1 eprom.
Zelden zit er nog een tweede eprom boven, in dat geval moet je die OOK meebrengen.

Op de onderste foto het Display bord.
Hierop bevinden zich maximaal 2 eproms.
Neem ze beide mee als er twee inzitten.
Is er slechts 1 eprom aanwezig dan alleen die meenemen.

Data East kasten van +- 1986 t/m 1990
Dus de kasten met alfanummerieke displays.

Op de grote print in deze Data East kasten zitten twee eproms.
Beide eproms verwijderen en meebrengen voor wijzigen van de taal of als een hogere softwareversie nodig is.
Williams kasten van +- 1983 t/m 1990 (system 11)

Hiernaast zie je de grote print in een Williams system 11  kast.
Op deze print zitten twee eproms.
Indien deze kast een verkeerde taal weergeeft op de displays of je een betere (hogere) software versie wilt hebben moeten allebei deze eproms worden meegebracht.

Links bovenop de print zitten nog twee eproms, deze zijn voor het geluid en kunnen blijven zitten.

Let op de WITTE PIJL
Op die plaats zit jumper 7
Geeft de kast teksten in de Duitse taal dan is deze jumper waarschijnlijk afwezig.
Een jumper is niets meer dan een draadbrugje tussen 2 punten, het is dus zeer eenvoudig even zelf te doen.
Om de kast weer fastsoenlijk Engelse teksten te laten weergeven moet je deze jumper dus even aanbrengen.
Williams kasten van +- 1980 t/m 1982 (system 3 t/m 7) Deze hoeven niet te worden geupdated, ze hebben geen tekstweergave en updates zijn uiterst zeldzaam.
De enige bekende software update is voor Black Knight (1980)
Neem in dat geval contact op met de webmaster van deze site.
Pinball 2000
Revenge from Mars en StarWars episode 1		 Deze kasten gebruiken geen Eproms.
In plaats hiervan zit er een zogenaamd FLASH geheugen in dit type kast en om dit te wijzigen is geen epromprogrammer nodig.
Het updaten van de software in een Pinball 2000 kast kun je eenvoudig zelf doen, de volledige uitleg staat op de website van Williams.
Bally kasten van +- 1982 t/m 1988
(Die dingen met een gloeilamp in de kop.)

Op de print zitten twee eproms.
Indien deze kast een verkeerde taal weergeeft op de displays of je een betere (hogere) software versie wilt hebben moeten allebei deze eproms worden meegebracht.

Let Op !!
Vaak zit de print in kwestie in de rechterbovenhoek van de kop en is dan een kwartslag met de klok mee gedraaid.
Het blijven uiteraard dezelfde eproms.
Bally kasten van +- 1976 t/m 1982 (MPU-17, -25, 133) Deze eerste generatie elektronische flippers kennen geen softwarewijzigingen.
Stern kasten van +- 1976 t/m 1982 (MPU-100, 200) En ook aan deze valt er niets te verbeteren op softwaregebied.
Het verwijderen en terugplaatsen van een eprom:

Steek voorzichtig een dunne schroevendraaier tussen de eprom en de IC voet.

Let heel goed op dat je de schroevendraaier niet tussen de voet en de print steekt, je vernielt dan de IC voet en zult dan de boel moeten laten repareren.
(Doen wij ook maar niet ter plekke en ook niet gratis.)

Daarnaast dien je zeer goed te beseffen dat elektronische onderdelen gevoelig zijn voor STATISCHE ELEKTRICITEIT.
Als je je echter aan onderstaande regels houdt kan er weinig verkeerd gaan.

  • Zet de kast uit maar laat de stekker in het geaarde stopcontact zitten.
  • Raak voor je begint eventjes met een hand de massa aan (blikken achterkant in de kop) om evt lading van de huid te laten wegvloeien naar aarde.
  • Zit niet onnodig met je vingers aan andere onderdelen. KIJKEN doe je met je OGEN.
Werk de eprom zachtjes uit zijn voet.

Eerst een beetje aan de ene kant dan weer aan de andere.
Net zolang tot je hem met de hand er uit kunt trekken.
Probeer de eprom zo min mogelijk schuin te wrikken zodat de pootjes niet krom raken.
Terugplaatsen:

Houdt één rij pennen in tegen rijtje van de voet.
Let ook goed op de uitsparing die aangeeft in welke richting de eprom in de voet moet komen.
Kijk op deze foto's, de nok zit onder.
Steek nu me een langzame draai de andere rij pennen in de voet, goed opletten dat ze allemaal op hun plaats komen.
Druk tenslotte de eprom nog even stevig aan totdat deze volledig in de voet zit.

Klaar...
Disclaimer Alles doe je zoals gewoonlijk op eigen risico, wees voorzichtig en gebruik geen geweld bij het uitnemen van eproms.

 Belangrijk, regelmatig staan er nog mensen aan de balie van de Flipperwinkel die een oude eprom willen laten updaten, dit is echter niet langer meer mogelijk, nee ook niet voor NFV leden.
De prijzen van eproms zijn ook dermate laag tegenwoordig dat het wissen onderhand meer kost dan aanschaf van een nieuwe eprom.